Obowiązki głównych uczestników przewozu

Zgodnie z założeniem Umowa ADR ustanawia wymagania, które należy spełniać po to, żeby zapewnić wysoki poziom bezpieczeństwa oraz ochronę ludności, mienia i środowiska. Działania wyszczególnione w ADR i przypisane konkretnym uczestnikom zaangażowanym w przewóz TN mają zapobiegać szkodom i urazom oraz minimalizować skutki niebezpiecznych zdarzeń.

Szczególne znaczenie w przewozie TN zajmują Nadawca i Przewoźnik, którzy muszą spełnić szereg obowiązków. Treść Umowy ADR tak definiuje nadawcę: „Nadawca oznacza przedsiębiorstwo, które wysyła TN, zarówno we własnym imieniu jak też w imieniu osoby trzeciej. W łańcuchu przewozowym to nadawca jako pierwsza osoba zleca przewóz TN, czyli nadaje je do przewozu drogami publicznymi. W związku z tym musi on dostarczyć do przewozu tylko takie przesyłki (towary), które spełniają wymagania Umowy ADR. Nadawca powinien w szczególności upewnić się, że: TN są sklasyfikowane i dopuszczone do przewozu zgodnie z Umową ADR. Powinien też przekazać przewoźnikowi dokumenty przewozowe i inne wymagane dokumenty towarzyszące (zezwolenia, dopuszczenia, powiadomienia, świadectwa itd.). Do pakowania TN nadawca musi używać odpowiednich opakowań oraz określić warunki przewozu w pojazdach dopuszczonych do transportu danych towarów.

W rozumieniu przepisów ADR, przewoźnik to przedsiębiorstwo, które wykonuje operację transportową na podstawie umowy przewozu lub bez niej. „Przewóz oznacza przemieszczanie TN, z uwzględnieniem postojów koniecznych z punktu widzenia warunków transportu oraz z uwzględnieniem czasu, przez który TN znajdują się w pojazdach, cysternach i kontenerach ze względu na panujące warunki ruchu, przed przemieszczeniem, podczas niego i po nim. Definicja ta obejmuje również krótkotrwałe składowanie TN, występujące między operacjami transportowymi, związane ze zmianą rodzaju lub środka transportu (przeładunek).

Według przepisów ADR przewoźnik powinien upewnić się, że TN przeznaczone do przewozu są do niego dopuszczone zgodnie z Umową ADR, sprawdzić, czy nadawca dostarczył wszystkie informacje wymagane w Umowie ADR dotyczące przewożonych TN oraz czy w jednostce transportowej znajduje się wymagana dokumentacja. Przewoźnik sprawdza:

–  wzrokowo, czy pojazdy i ładunek nie mają oczywistych wad, wycieków, nieszczelności lub braków w wyposażeniu, itp.;

– czy nie upłynął nieprzekraczalny termin następnego badania dla pojazdów-cystern, pojazdów-baterii, cystern odejmowalnych, cystern przenośnych, kontenerów-cystern i MEGC;

– czy pojazdy nie są nadmiernie załadowane;

– czy widnieje na nich odpowiednie oznakowanie,

– czy w jednostce znajduje się wymagane wyposażenie.

Czynności te powinny być wykonane odpowiednio w oparciu o dokumenty przewozowe, dokumenty towarzyszące oraz kontrolę wzrokową jednostki transportowej i razie potrzeby, ładunku. Jeżeli wykonując opisane powyżej czynności przewoźnik stwierdzi naruszenie wymagań Umowy ADR, to nie powinien on rozpoczynać przewozu do czasu usunięcia stwierdzonych naruszeń.

W podobny szczegółowy sposób opisane są obowiązki innych uczestników przewozu wymienionych w Dziale 1.4 Umowy ADR tj.: Odbiorcy, Załadowcy, Rozładowcy, Pakującego, Napełniającego, Użytkownika kontenera-cysterny i cysterny przenośnej.

Nadzór i kontrola

Organem sprawującym nadzór nad przewozem tych towarów jest minister właściwy do spraw transportu (aktualnie Minister Infrastruktury). W artykule 9 Uoptn wymieniono jednostki administracyjne wraz z zakresem wykonywanych przez nie czynności.

W poniższej tabeli 3 wskazano jednostki uprawnione do kontroli wraz z jego zakresem.

Tabela 3. Jednostki oraz ich uprawnienia do kontroli uczestników przewozu drogowego towarów niebezpiecznych.

Źródło: Opracowanie własne.

Załącznikiem nr 4 do Uoptn jest taryfikator kar (Tabela 4) określający wykaz naruszeń, wysokość kar oraz numer i wagę naruszeń.

Tabela 4. Wybrane kary w transporcie drogowym towarów niebezpiecznych.

Źródło: Uoptn.

Podsumowanie

W praktyce nadawca nie zawsze ma świadomość, iż nadawane przez niego towary podlegają pod wymagania ADR i zwraca się do przewoźnika z prośbą o ustalenie warunków przewozu. Jednakże, to jego obowiązkiem jest sprawdzenie klasyfikacji ADR, możliwości skorzystania z wyłaczeń, czy też poinformowanie Przewoźnika o specjalnych wymaganiach dla środków transportu.

Przed przyjęciem zlecenia transportu Przewoźnik może, a nawet powinien poprosić o MSDS, w sekcji 14 sprawdzić, czy zlecane do przewozu towary są sklasyfikowane pod ADR i na tym etapie wyjaśnić wszelkie wątpliwości i niejasności. Pomocy w takich sytuacjach udziela doradca do spraw bezpieczeństwa przewozu TN, którego wyznacza, każde przedsiębiorstwo zajmujące się nadawaniem, przewozem, pakowaniem, załadunkiem, napełnianiem, czy też rozładunkiem TN.