Malta przystąpiła do Umowy dotyczącej międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR), sporządzonej w Genewie dnia 30 września 1957 r. stosunkowo późno, bo dopiero 8 May 2007 r. Dla porównania Polska w 1975 roku. Przewozy międzynarodowe towarów niebezpiecznych mogą odbywać się tylko wtedy, kiedy spełnione są warunki przedstawione w załączniku A umowy ADR dla wymienionych w nim towarów oraz warunki ustalone w załączniku B. W poszczególnych częściach ADR opisano najważniejsze wewnętrzne elementy systemu transportu drogowego towarów niebezpiecznych mające wpływ na jego bezpieczeństwo. Umowa ADR ma zasadnicze znaczenie w zakresie wytycznych regulujących szczegółowe wymagania obejmujące m.in. zasady klasyfikacji towarów, pakowania i oznakowania, doboru środków transportu, dokumentacji przewozowej, szkoleń personelu itd. ADR zawiera kompleksowe i specjalistyczne rozwiązania techniczne, które sygnatariusze umowy jedynie implementują do swojego krajowego prawodawstwa. Teoretycznie we wszystkich krajach, które umowę podpisały, przepisy ADR powinny obowiązywać w takim zakresie (za wyjątkiem drobnych krajowych odstępstw, o których Sygnatariusze umowy mają obowiązek poinformować Sekretariat EKG ONZ, który następnie udostępnia je wszystkim Umawiającym się Stronom ADR).

A jak wygląda praktyka przewozów na Malcie?

Podczas kilkudniowego pobytu zaobserwowałam jedynie przewóz butli z gazami technicznymi (głównie propan-butan). Czy to oznacza, że maltańczycy nie transportują towarów niebezpiecznych? Na pewno nie. Malta jest małym europejskim państwem i prawdopodobnie większość przewozów wykonywanych jest na częściowych wyłączeniach z ADR, o których już pisałam na blogu (Wyłączenia z ADR, 1.1.3.6, 1.7.1.4, 3.3, 3.4, 3.5). Przewożąc na wyłączeniach z ADR przedsiębiorca nie ma obowiązku m.in. oznakowania pojazdu, jak również wyznaczenia doradcy do spraw bezpieczeństwa przewozu drogowego towarów niebezpiecznych. Nie zwalnia go to jednak z wymagań dotyczących prawidłowego zapakowania i oznakowania opakowań, w tym naczyń ciśnieniowych. I tutaj sytuacja nie wygląda dobrze. Butle praktycznie nie posiadają oznakowania ADR, nalepki są albo niewidoczne, albo uszkodzone. Spotkałam się z sytuacją, że tablice barwy pomarańczowej nie zostały umieszczane z przodu pojazdów, a tablica z tyłu wisiała „na słowo honoru”, albo była uszkodzona. A jak powinny być oznakowane naczynia ciśnieniowe z gazami zgodnie z ADR?

Butle dla klasy 2, oznakowujemy nalepkami ostrzegawczymi ADR. Ze względu na swój kształt, ustawienie i urządzenia mocujące je podczas przewozu, mogą być zaopatrzone w nalepki oraz jeżeli jest wymagany, w znak dla materiałów zagrażającego środowisku których wymiary zostały zmniejszone zgodnie z wymiarami podanymi w ISO 7225:2005 „Butle do gazu – etykiety ostrzegające”, przeznaczone do umieszczenia na niecylindrycznej części butli (na szyjce). Jeżeli średnica butli jest zbyt mała, aby nalepki ostrzegawcze o zmniejszonych wymiarach umieścić na górnej niecylindrycznej części butli, to nalepki o zmniejszonych wymiarach można umieścić na cylindrycznej części butli. Nalepki ostrzegawcze i znak dla materiałów zagrażających środowisku mogą zachodzić na siebie w stopniu dopuszczonym w normie ISO 7225:2005. Jednakże, w każdym przypadku, nalepka odpowiadająca zagrożeniu dominującemu oraz cyfry umieszczone na wszystkich nalepkach powinny pozostać widoczne, a symbole umieszczone na nalepkach powinny być rozpoznawalne.

Każda butla powinna być oznakowana w sposób czytelny i trwały numerami rozpoznawczymi zawartych w niej towarów niebezpiecznych, poprzedzonymi literami „UN”. Wszystkie nalepki ostrzegawcze powinny być odporne na działanie warunków atmosferycznych, nie wykazując przy tym znaczącej utraty swojej funkcji.

Zgodnie z przepisami dodatkowymi dla materiałów klasy 2 naczynia do wielokrotnego napełniania, powinny być zaopatrzone w, naniesioną w sposób czytelny i trwały prawidłową nazwę przewozową gazu lub mieszaniny gazów, ustaloną zgodnie z 3.1.2.  W przypadku gazów zaklasyfikowanych do określenia I.N.O., oprócz numeru rozpoznawczego powinna być podana tylko nazwa techniczna gazu ¹. W przypadku mieszanin, należy podać najwyżej dwa składniki, które mają  największy wpływ na zagrożenia

¹ Zamiast nazwy technicznej dopuszcza się stosowanie jednej z następujących nazw:

– dla UN 1965 WĘGLOWODORY GAZOWE, MIESZANINA SKROPLONA I.N.O.: mieszanina A lub butan, mieszanina A01 lub butan, mieszanina A0 lub butan, mieszanina A1, mieszanina B1, mieszanina B2, mieszanina B, mieszanina C lub propan.

W przypadku gazów sprężonych napełnianych według masy oraz gazów skroplonych, naczynia do wielokrotnego napełniania powinny być zaopatrzone w maksymalną masę napełnienia i tarę naczynia wraz z zamontowanym osprzętem i akcesoriami stosowanymi podczas napełniania lub masę brutto oraz datę (rok) następnego badania okresowego.

Napisy wymienione powyżej (UN, nazwa przewozowa, masa napełniania, data następnego badania) mogą być wygrawerowane na naczyniu, umieszczone na przymocowanej do niego trwałej tabliczce lub naklejce, lub naniesione w formie trwałego i dobrze widocznego znaku, przez namalowanie lub w inny równoważny sposób.

Naczynia ciśnieniowe UN wielokrotnego użytku powinny być oznakowane w sposób trwały czytelny znakami:

(a) certyfikacyjnymi,

(b) eksploatacyjnymi

(c) produkcyjnymi.

Znaki te powinny być trwale naniesione na naczynie ciśnieniowe (np. za pomocą wytłaczania, grawerowania lub wytrawiania). Znaki powinny być umieszczone na głowicy, górnej dennicy (kołnierzu), szyjce naczynia ciśnieniowego lub na trwale zamocowanym elemencie naczynia ciśnieniowego (np. na przyspawanej obręczy lub tabliczce odpornej na korozję przyspawanej na płaszczu zewnętrznym naczynia kriogenicznego zamkniętego).

Z wyjątkiem symbolu „UN” opakowania, minimalna wysokość znaków powinna wynosić 5 mm dla naczynia ciśnieniowego o średnicy większej lub równej 140 mm i 2,5 mm dla naczynia ciśnieniowego o średnicy mniejszej niż 140 mm.

Minimalna wysokość symbolu „UN” dla opakowania powinna wynosić 10 mm, dla naczynia ciśnieniowego o średnicy większej lub równej 140 mm, lub 5 mm dla naczynia ciśnieniowego o średnicy mniejszej niż 140 mm.

Znak zgodności Π – oznakowanie potwierdzające zgodność ciśnieniowego urządzenia transportowego z wymaganiami określonymi odpowiednio w ADR, RID i ADN.

Znak ten powinien być naniesiony w sposób widoczny i trwały i powinien mu towarzyszyć nr identyfikacyjny jednostki notyfikowanej, która przeprowadziła ocenę zgodności: Π 1433.

Przykładowe oznakowanie butli wskazujące informacje dotyczące osoby wprowadzającej substancję do obrotu (producenta, importera lub dystrybutora).